وضع فرهنگ ایران و قضاوت مردم این مملکت قبل از اسلام درباره زن ها بی اندازه غمبار و تحقیر آمیز بوده است؛ادبیات هر مملکتی آئینه افکار و عقاید مردم آن مملکت است؛بعبارتی، هنگامی که شعرا و سخن سرایانی مانند سعدی، نظامی، فردوسی، و مولوی با آنکه قرنها بعد از اسلام می زیسته اند و در آن پایه از علم و ادب بوده اند، این اندازه تحت تاثیر افکار جاهلی واقع شده و چهره زن را مخدوش نشان داده اند، وضع فکر و فرهنگ مردم عادی بسیار پایین تر و بدتر بوده است.

- مولوی در کتاب مثنوی خود به این باور غلط دامن می زند که این تقصیر حوا همسر حضرت آدم (ع) بود که آدم را وسوسه کرد و او از میوه بهشتی با انکه از جانب خداوند هر دو ممنوع شده بودند خورد و در نتیجه، هر دو از بهشت اخراج گردیدند و هر بلایی که در دنیا بوجود می آید از شومی زن است و حیله زنان است که انسان را از عرش اعلا به جایگاه پست می کشاند:

چند با آدم بُلیس افسانه کرد چونکه حوا گفت خور آنگاه خورد

هر بلا کاندر جان بینی عیان باشد از شومی زن در هر مکان

روح را از عرش آرد در حطیم لاجرم کید زنان باشد عظیم

- متاسفانه دیدگاه نظامی نسبت به زن این است که زن بی وفا و حیله گر و دورو است و او آفت جهان و بلای جان و لجباز است و از دنده چپ آفریده شده است:

زن گرنه یکی هزار باشد***در عهد کم استوار باشد

چون نقش وفا و عهد بستند***نام زنان قلم شکستند

زن دوست بود ولی زمانی***تا جز تو نیافت مهربانی

چون در بر دیگری نشیند***خواهد که دگر تو را نبیند

زن راست نبازد آنچه بازد***جز زرق نسازد آنچه سازد

بسیار جفاب زن کشیدند***از هیچ زنی وفا ندیدند

زن چیست نشانه گاه نیرنگ***در ظاهر صلح و در نهان چنگ

در دشمنی آفتِ جهان است***چون دوست شود بلای جان است

گوئی که بکن نمی نیوشد***گوئی که مکن دو مرده کو شد

چون غم خوری او نشاط گیرد***چون شاد شوی ز غم بمیرد

و بالاخره بعد از انتقاد و تهمت در آخر این ابیات می گوید:

این کار زنان راست باز است افسون زنان بد دراز است

- منطق فردوسی این است که هر کس دختر دارد بدبخت است و کفن بهتر از فرمان زن است و خجسته بخت، زنی است که اصلا به دنیا نیامده باشد.

او در شاهنامه، هر چند در مواردی برخی از زنان را مورد تمجید قرار داده ولی در مواردی هم انتقاد کرده است:

کِرا ار پسِ پرده دختر بود اگر تاج دارد، بد اختر بود

کِرا دختر آید به جای پسر به از گور داماد ناید به در

***

کسی کو بُوَد مهترِ انجمن کفن بهتر او را ز فرمان زن

سیاوش ز گفتار زن شد به باد خجسته زنی کو ز مادر نزاد

- سعدی میگوید: زن اگر از خانه بیرون شد باید به گور برود و صدای زن را نباید مرد بشنود و اساسا کاش زن آفریده نمی شد. او نیز هر چند در موردی از زن تمجید می کند ولی دیدگاه او نسبت به زن را از این نوع اشعارش باید بدست آورد:

چو نغز آمد این یک سخن زان دو تن که بیچاره بودند از دستِ زن

یکی گفت کس را زنِ بد مباد دگر گفت زن در جهان، خود مباد

- خاقانی شروانی از شعرایی است که شدیدا تحت تاثیر این عقاید قرارگرفته...

مرا چه نقصان گر جفت من بزاد كنون
به چشم زخم هزاران پسر يكي دختر

كه دختري كـه از ايـن سـان بـرادران دارد
عروس دهرش خوانند و بانوي كشور

اگـر بـميــرد شـايـد بـهشــت را خاتـون
وگـر بمانـد زيبـد مسـيح را خواهـر

اگرچه هست بدين سان، خداش مرگ دهاد
كـه گـور بهتـر داماد و دفـن اولي‌تـر

اگـر نخوانـدي «نعم الختن»[18] بـرو بـرخوان
وگر نديدي «دفن البنات»2 شـو بنگـر

مـرا بـه زادن دختـر چـه تـهنيـت گـوينـد
كه كاش مادر من هم نزادي از مـادر
 

(خاقاني، ديوان، ص884)
 

وقتي به خاطر بياوريم كه مادر خاقاني چه زن مهربان و زحمتكش و چقدر در زندگي فرزند مؤثر بود، به عمق فاجعه بيشتر پي‌‌مي‌بريم كه همان فرزند آرزو مي‌كند اي كاش حتي مادرش هم به دنيا نيامده بود.

و همینطور شعرایی چون جامی،صائب تبریزی،خاقانی شروانی، انوری، سنایی غزنوی، ملک الشعرای بهار و ….دارای چنین افکار جاهلی بوده اند.

اما در مقابل برخی از شعرا همچون مفتون همدانی، پروین اعتصامی و اقبال لاهوری تحت تاثیر فرهنگ نادرستی که حتی سعدی، فردوسی، نظامی و مولوی و غیر ان ها واقع شده اند، واقع نگردیده اند و آنچه که حقیقت است در قالب اشعار گفته اند از آن جمله مفتون همدانی است:

پسر و دختر ای رفیق یکی است فرقشان در میان نبوده و نیست

ای بسا بوده ناخلف پسران جانشین مخالف پدران

ای بسا دختران کز آگاهی پدران را کنند همراهی

گفتگوی مرا گواه آمد پسر نوح و دختر احمد

ونیز می گوید:

جهان را روشنی افزایی ای زن

چراغ محفل زیبایی ای زن

اگر مرد از نهاد آدم آمد

تو هم از دوده ی حوایی ای زن

نر و ماده ندارد شیر ، شیر است

چرا از بیشه بیرون نایی ای زن

اگر عیسی بود از جنس مردان

تو مریم،مادر عیسی یی ای زن

تو را زینت حیا و سادگی بس

اگر دانا اگر اعلایی ای زن

مه و خورشیدی اما آسمان وار

مه وخورشیدها میزایی ای زن

کلاس اول ما دامن توست

که خود فرهنگ مادر زایی ای زن

نبودی گر تو دنیایی نمی بود

پدید آرنده ی دنیایی ای زن

(دیوان اشعار مفتون همدانی،ص6وص133)

- امیر خسرو دهلوی در یکی از قطعه هایش افکارش را اینگونه بیان می کند :

پدرم هم ز مادر است آخر

مادرم نیز دختر است آخر

گر نه بر در صدف نقاب شدی

قطره ی آب ، باز آب شدی

دانه بی کشت کی به بار آید؟

آسمان بی زمین چه کار آید

بی پدر ممکن است شد معلوم

چون مسیحا ز مریم معصوم

لیک بی مادر خجسته وجود

ولدی را نگفته کس مولود...

اقبال لاهوری و پروین اعتصامی نیز از این دسته شعرا هستند که به زیبایی جایگاه زن را توصیف کرده اند.

(برای دیدن شرح کامل اشعار و اشعار سایر شعرا درباره ی زن به کتاب جایگاه بانوان در اسلام نوشته ی حسین نوری همدانی مراجعه کنید)

نظرات شما عزیزان:

نام :

آدرس ایمیل:

وب سایت/بلاگ :

متن پیام:

نظر خصوصی

 کد را وارد نمایید:

 

 

 

عکس شما

آپلود عکس دلخواه: